Κυριακή 30 Ιουνίου 2013

Κοντά στα ξερά...

Η σημερινή μέρα ήταν πολύ περίεργη. Δεν είχα συναισθήματα. Δεν ξέρω πως να το εξηγήσω, πως να το περιγράψω. Όμως δεν ένιωθα τίποτα. Επίτηδες το πρωί έμεινα σπίτι και σκέφτηκα ένα σωρό θλιβερά πράγματα να με αυθυποβάλω. Τίποτα.

Το απόγευμα σε ένα πάρτυ γενεθλίων έπιασα τον εαυτό μου να παρακολουθεί τους ανθρώπους σαν μέσα από σκάφανδρο. Μικρά πλαστικά πιατάκια με τούρτα, πολύχρωμα καπέλα, happy birthday to you. 'Τι είναι όλα αυτά, τι σημαίνουν;' σκέφτηκα κι έπειτα βάδισα αργά σαν δύτης στην έξοδο λέγοντας 'να τον χαίρεστε'.

Δεν πειράζει. Ανθρώπινα είναι αυτά υποθέτω. Όλοι έχουμε δικαίωμα στην ακεφιά.  Μόνο που φοβάμαι μήπως αυτό είναι κάτι σοβαρό, κάτι που θα μείνει. Αρχίζω και τη μετανιώνω εκείνη την απόφαση που πήρα να πάψω να σε αγαπώ...κοντά στα ξερά, μου φαίνεται, καήκανε και τα χλωρά.


Κυριακή 23 Ιουνίου 2013

Προσπέκτους

Η φωτογραφία υπήρξε αρχικά μια μαγική τεχνολογία. Δεν έχει κανείς παρά να κοιτάξει εκείνες τις κιτρινοπράσινες φωτογραφίες του περασμένου αιώνα. Όπως και τα παλιά σαρανταπεντάρια έτσι και αυτές κατέγραψαν κάτι πολύ ανθρώπινο και αληθινό. Δεν μιλώ για τη φωτογραφία ως τέχνη -αυτή δεν τη γνωρίζω- αλλά τη φωτογραφία ως καθημερινή ασχολία, ως τρόπο έκφρασης του μέσου ανθρώπου.

Με τις φωτογραφίες ο χρόνος που περνά έπαψε πια να είναι ποιητικό σχήμα. Τώρα είχαμε χειροπιαστά ντοκουμέντα για το κακό που μας συμβαίνει. Οι ζωές όλων μας, από τα παιδικά μας χρόνια μέχρι τους γάμους μας και τις βαφτίσεις των παιδιών μας απέκτησαν πάνω στο φωτογραφικό χαρτί μια υφή ονείρου.

Τα πράγματα όμως γρήγορα άλλαξαν. Ηumanity cannot bear much reality. Και πράγματι έτσι είναι. Σύντομα τα σαστισμένα σώματα των παλιών φωτογραφιών, τα κόκκινά μάτια κι οι άσχημες μούτες που δεν είχαμε τρόπο να διορθώσουμε σε ένα φιλμ έδωσαν τις θέσεις τους σε επιτηδευμένα χαμόγελα και μια επίπλαστη ευτυχία όπως αυτή των διαφημίσεων.

Ναι το ξέρω πως πάντοτε οι άνθρωποι στήνονταν μπροστά στο φακό όμως δεν είναι το ίδιο. Το διαδίκτυο και η τεχνολογία μας έδωσαν μια εξοικείωση που δεν την είχαμε. Με λίγα λόγια το μάθαμε το μέσο και καταφέρνουμε πια αρκετά επιτυχώς, όπως και στις περισσότερες εκφάνσεις της ζωής μας, να δείχνουμε αυτό που θέλουμε κι όχι αυτό που είμαστε.

Για αυτό και προσωπικά πια τις φωτογραφίες τις βρίσκω κάπως ντεμοντέ. Δεν ξέρω πως κι αν αυτό θα αλλάξει στο μέλλον αλλά έτσι μου φαίνεται. Μου βγάζουν μια εγωπάθεια κι έναν ναρκισσισμό που είναι για γέλια. Όπως εκείνο το πομπώδες σονέτο του Oronte στον μισάνθρωπο, λένε πολλά και στο τέλος δεν λένε τίποτα. Εξαίρεση ίσως είναι οι φωτογραφίες των εφήβων που ακόμα δεν έχουν δηλητηριαστεί και τόσο από τις κοινωνικές συνήθειες.

Τουλάχιστον, όσοι ακόμα τους αρέσει το άθλημα ας προσπαθήσουν να μην στήνονται, ας δώσουν χώρο στην αφηρημάδα και στο λάθος. Δεν είναι προσπέκτους η ζωή. Ο ερωτευμένος άνθρωπος, ο χαρούμενος άνθρωπος, ο εμπνευσμένος άνθρωπος, το ποιος είναι ο καθένας μας, θα φανεί στις 'απαρατήρητες τις πράξεις' όπως τις ονομάζει ο Καβάφης. Έτσι πρέπει γιατί σιγά σιγά αυτό που λέγαμε το 'μια εικόνα, χίλιες λέξεις' θα καταντήσει 'μια εικόνα...χίλια χασμουρητά'.


Σάββατο 15 Ιουνίου 2013

Ο Μαιτρ κι η Μαργαρίτα

Ένας άνθρωπος που βασανίστηκε πολύ από το Σοβιετικό καθεστώς ήταν ο συγγραφέας Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Δεν πήγε Σιβηρία, ούτε βέβαια βασανίστηκε σωματικά με τους πολλούς τρόπους που είχε το σταλινικό έκτρωμα να εξοντώνει τους αντιφρονούντες αλλά έζησε στο πετσί του όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες την Σοβιετική λογοκρισία.

Το αριστούργημα του ο Μαιτρ κι η Μαργαρίτα, εξαιτίας αυτής της λογοκρισίας, κατέντησε ένα χρονοβόρο μαρτύριο. Σχεδόν δύο δεκαετίες πάλεψε με τους δαίμονες της ρωσικής ιντελιγκέντσιας. Απομονώθηκε. Απελπίστηκε. Πέρασε χίλια κύματα και λίγο πριν δώσει το τελικό φινίρισμα στο φιλόδοξο έργο του ξεψύχησε. 

Αυτό που ήθελα να πω και νομίζω είναι σχετικό με την εποχή μας είναι πως το πιο μεγάλο κρίμα αυτού του ανθρώπου δεν ήταν ούτε η παράλογη ψευδο-επιστημονική ιδεολογία του κουμουνισμού, ούτε το ίδιο το απεχθές πρόσωπο του δυνάστη Στάλιν. Αυτά ήταν γνωστά, συμπτώματα των αδύναμων καθεστώτων παντού και πάντοτε. Αυτό που τον πλήγωσε περισσότερο ήταν η στάση των ίδιων των ανθρώπων του, των καλλιτεχνών και των ανθρώπων του πνεύματος. 

Όλων αυτών που μπροστά σε όλες αυτές τις θηριωδίες νίψαν τας χείρας τους και είπαν 'ναι μεν, αλλά'. Για αυτό άλλωστε και κεντρικός χαρακτήρας και νοηματικός άξονας του βιβλίου είναι ο ίδιος ο Πόντιος Πιλάτος, ο άνθρωπος που γνωρίζει πως θα σκοτώσει έναν αθώο, που γνωρίζει το ηθικά σωστό όμως προτιμάει να μην πάρει θέση, κρυμμένος πίσω από έναν τεχνικό ορθολογισμό και μια νομική τυπολατρία.

Αυτό τον Πιλάτο μου θύμισαν όλοι οι αυτοί οι διανοούμενοι, οι υπέρμαχοι των ανανεωτικών ιδεών και του ορθολογισμού όταν με το αυταρχικό κλείσιμο της ΕΡΤ είπαν 'ναι μεν, αλλά'. Οι συνδικαλιστές, τα παράλογα έξοδα, οι χαμηλές τηλεθεάσεις...ψευτοδικαιολογίες, μασημένα λόγια. Δεν θέλω να αναλύσω το πως και το γιατί, γιατί δεν βγαίνει άκρη. Ο καθένας ας τα βρει με την συνείδηση του. Εγώ ούτε αριστερός είμαι, ούτε δημόσιος υπάλληλος, ούτε κανένας Ιακωβίνος, -το ίδιο μου κάνει ποιος θα είναι πάνω και ποιος κάτω- αλλά μάτια έχω και βλέπω...πως η λέξη δημοκρατία στην Ελλάδα έχει καταντήσει αστείο.